Τo χαϊκου είναι ιαπωνική ποιητική φόρμα, η πιο σύντομη στον κόσμο της ποίησης, από τρίστιχα των 5-7-5 συλλαβών ή και από μία ακόμα στροφή 7-7 συλλαβών.
Ολόκληρες αλυσίδες από στροφές μπορούν να ενώνονται μεταξύ τους θεματικά. Είναι η κατ’ εξοχήν στιχουργική άσκηση λιτότητας και ευφυΐας. Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο παιχνίδι εξέλιξης με τις λέξεις και τις εικόνες.
Η Νίκη Παπαθεοχάρη στην «Άναρχη Iδεολογία», απλώνει κάθε είδους θέματα ερωτικά, υπαρξιακά, πολιτικά, σε σελίδες σταγόνες αυθεντικής ζωής, που επικαιροποιούνται και υποκλίνονται – χωρίς ούτε μία συλλαβική παρέκκλιση – στην απλή και αυστηρή λόγια δομή, αυτής της Ιαπωνικής ποίησης.
Εμείς είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί της…
ΜΙΛΗΣΤΕ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΦΟΡΜΑ ΧΑΪΚΟΥ. ΠΟΤΕ ΗΡΘΑΤΕ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΧΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΑΣ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΤΕ ΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΜΟΡΦΗ ΠΟΙΗΣΗΣ;
Το χαϊκού είναι ιαπωνική ποιητική φόρμα, η πιο σύντομη στον κόσμο της ποίησης, από τρίστιχα των 5-7-5 συλλαβών, με ολοκληρωμένο νόημα, ή και από μία ακόμα στροφή (τα πιο πρώιμα) 7-7 συλλαβών (περίπτωση ερωταπόκρισης). Ολόκληρες αλυσίδες από στροφές μπορούν να ενώνονται μεταξύ τους θεματικά, αρκεί η κάθε στροφή να είναι αυτόνομη και ασφαλώς με νοηματική ακολουθία σε σχέση με τις άλλες. Είναι η κατ’ εξοχήν στιχουργική άσκηση λιτότητας και ευφυΐας. Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο παιχνίδι εξέλιξης με τις λέξεις και τις εικόνες.
Ανακάλυψα το χαϊκού στα 2001 σε μια εποχή προσανατολισμού προς σύντομες μορφές γραφής. Μελέτησα την ιστορία του, το ιδιαίτερο χτίσιμό του, την ενδελέχειά του.
(αδιάπτωτη διάρκεια, από τότε που παρουσιάστηκε σαν μια ελιτίστικη έκφραση των διανοούμενων του Μεσαίωνα, μέχρι σήμερα).
Σε πιο όψιμα χρόνια, μια ιαπωνική παράσταση στην Επίδαυρο, έγινε η αφορμή για προσωπική δημιουργία ενός είδους ιαπωνικής τέχνης. Άρθρωσα λοιπόν μια σύγχρονη φόρμα χαϊκού, πολύμορφη που αντιφεγγίζει το δικό μου credo, το δικό μου στοχαστικό προσανατολισμό: Όταν η ποίηση μελαγχολεί, είναι για να δημιουργήσει διέξοδο στην ελπίδα…
Η ποίηση έχει στα σπλάχνα της τη νεότητα, σαν μόνιμη συνδήλωση αυτού του κόσμου. Είναι η πρώτη του συντρόφισσα στη χαρά, στο θρήνο, στο πρώτο του ξέσπασμα. Οφείλει να οργανώνει προοπτικές, να διευρύνει τη σκέψη. Να είναι για τον αποδέκτη το φερέφωνο μηνυμάτων συνεκδοχικών και να ανοίγει φεγγίτες στην πνευματική λειτουργία.
Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΑΣ ΤΙΤΛΟΦΟΡΕΙΤΑΙ «ΧΑΪΚΙΖΟΝΤΑΣ-ΑΝΑΡΧΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ». ΜΙΛΗΣΤΕ ΜΑΣ ΓΙΑ ΑΥΤΗΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΕΤΑΙ.
Στο «Άναρχη ιδεολογία» απλώνονται κάθε είδους θέματα ερωτικά, υπαρξιακά, πολιτικά, σε σελίδες σταγόνες αυθεντικής ζωής, που επικαιροποιούνται και υποκλίνονται – χωρίς ούτε μία συλλαβική παρέκκλιση – στην απλή και αυστηρή λόγια δομή, αυτής της Ιαπωνικής ποίησης.
Είναι ασύνορη πρόκληση πειθαρχίας, είναι αμεσότητα, είναι αφαιρετική διάσταση, πυκνότητα, δυναμογόνος μηχανισμός ένστικτου και… θεραπότοπος. Εφαλτήριο και έννοια μου, είναι η άναρχη λευτεριά του ‘λογο-παίχνιδου’ , το ξεσήκωμά του, και η ευεργετική του διέξοδος. Οι “ιδέες” δεν είναι σηκωμένες σ’ ένα κοντάρι για παρέλαση σε κάποιες γιορτές.
Είναι μέσα μας καρφωμένες, ριζωμένες, στη συμβατική πραγματικότητα της κάθε ημέρας μας. Πολύτιμο το εργαλείο του λόγου, σε μια προσπάθεια απελευθερωτική, με σκοποθεσία να καλοπιάσουμε τα αισθητήρια μας. Είναι θεμελιώδης ο ζωτικός ρόλος της λέξης: Ανοίγει ανοιχτωσιές, μέσα σ’ αυτό το σκληρό πρόστιμο της αλήθειας της ύπαρξης. Η δύναμή της, μετακινεί τη σκέψη και τη ζωή μας…
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΕ ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΑΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΣΟΥΝ ΟΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΜΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΧΑΪΚΟΥ;
五十八
Κρατάω φιλί
από διάφανη ράτσα
σ’ αποθύμησα
Σαν απρόβλεπτη
ταραγμένη εποχή
επανέρχεσαι
Ανασφάλεια
μετανάστευσης είσαι
Έχω ή θέλω;
二十 九
Η κάθε μέρα
ιστορική σύγχυση
και φαύλος κύκλος
Μάτια φθορισμού
σαν πυρά μες στα δάση
τα ανθρώπινα
Τ’ άναμα ψυχής
και το Μέγα Τίποτα
πώς να φιλιώσεις;
Ονειρεύεσαι
του νερού καρδιοχτύπι
Αν το βρεις παρ’το
ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ, Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΑΓΑΠΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ;
Σύμφωνα με έρευνες, γενικά, στη χώρα μας το αναγνωστικό κοινό είναι αρκετά περιορισμένο και μειώνεται όλο και περισσότερο. Η γενική εικόνα στο χώρο της ποίησης δείχνει ότι έχουν μείνει μόνο κάποιοι “επαρκείς αναγνώστες”. Οι πιο φερέγγυοι μάρτυρες αυτής της αλήθειας είναι οι ίδιοι οι βιβλιοπώλες! Κι αν τυχόν ξεθαρρέψουμε κι αγγίξουμε τη σκέψη ότι μιλάμε για τη χώρα προέλευσης της ποίησης, η εξέλιξη θα έλεγα είναι μάλλον ανάστροφη τα τελευταία χρόνια. Ποιος μπορεί και πώς να βοηθήσει;
Όλα δείχνουν να βρίσκονται σε μια πιο ρεαλιστική περίοδο ζωής και δεν θεωρείται πλέον ευδόκιμος ο χρόνος για θεωρητικές, λογοτεχνικές και γενικότερα πνευματικές ανησυχίες.
Η οικογένεια, η βασική εκπαίδευση, το πανεπιστήμιο, ο χώρος εργασίας αλλά και όλα τα ΜΜΕ έχουν την δυνατότητα να βοηθήσουν ουσιαστικά, να παρακινήσουν δηλαδή προς τη βιβλιοφιλία.
Έχουμε όλοι την ευθύνη μιας προσπάθειας να αναχαιτιστεί αυτό που αρκετοί χαρακτηρίζουν – και είναι- “ανησυχητικό, νοσηρό κρούσμα”.
Ας καταδεχτεί κάποιος υπουργός πολιτισμού να κάνει κάποτε μια αρχή, έστω περνώντας στα τηλεοπτικά κανάλια κάποιες φορές την ημέρα, ένα ελάχιστο μήνυμα που αξίζει την πλύση εγκεφάλου: